Siedziba gminy, położona w centralnej części gminy, nad rzeką Kalinówką, w obrębie Działów Grabowieckich.
Pierwsza wzmianka źródłowa o miejscowości pochodzi z roku 1268, kiedy w latopisie hipackim zanotowano ,,Gdy w roku 1268 poczęli Lachowie wojować koto Chełma, Szwarno ruszył do Chełma a Włodzimierz do Czerwienia, wobec czego Lachowie odeszli od Czerwienia [....] w stroną Bełza i poczęli palić wsie, sicoro zaś kniaź Wasylko prędko nadszedł od strony Grabowca ze Szwarnem i synem swoim Włodzimierzem i przybyli do Czerwienia, widziełi właśnie owe wsie palone przez Lachów, leżące między Czerwieniam a Bełzem". Pierwotnie było tu „dworzyszcze", położone na wyniosłym wzgórzu, otoczone z trzech stron wodami stawu, do którego prowadził zwodzony most od strony pól i który był prawdopodobnie miejscem pobytu drużyny książęcej. Osada przygrodowa położona była w dole, w miejscu dzisiejszej wsi.
W XIV wieku (i to zapewne już w 1 pol.) istniał w Grabowcu zamek, być może w miejscu dawnego grodu. Grabowiec był wówczas stolicą wołości, przekształconej później w powiat. W 1377 roku podczas wyprawy na Litwinów zamek grabowiecki zdobyli Polacy pod wodzą Sędziwoja z Szubina. W 1388 roku Grabowiec wraz z całą ziemią bełską otrzymał w lenne dziedziczne władanie książę mazowiecki Ziemowit IV. Książę ten w 1394 roku erygował w Grabowcu parafię łacińską i włączył do niej 25 okolicznych wsi, przeznaczając na kościół dotychczasową drewnianą cerkiew. W 1397 roku Ziemowit IV uposażył wójta Grabowca Goliana wsią Skomorochy i gruntem Piaskowiec.
Dnia 8 stycznia 1447 roku książę bełski Władysław II nadał prawo magdeburskie dla Grabowca wraz z 32 i 1/2 łanem użytków, prawo użytkowania stawu i połowu ryb małą siecią, prawo wolnego wrębu w lasach na opał i budowę domów, jednego targu tygodniowo i jednego jarmarku rocznie.
Po włączeniu do Korony w 1462 roku Grabowiec był miastem królewskim i był oddawany starostom w dzierżawę. Pierwszym znanym starostą był Paweł Jasieński herbu Poronią, który zarządzał starostwem w latach 1473-1476. W 1476 roku Kazimierz Jagielończyk zezwolił Jasieńskiemu na wydzierżawienie miasta dowolnej osobie.

W 1500 i 1506 roku najazdy tatarskie dokonały dotkliwych zniszczeń w Grabowcu i okolicy tak, że w 1508 nie przeprowadzono poboru podatków w okolicach Grabowca. Wówczas Grabowiec dzierżawił Jan Cieciszew-ski. Po nim prawdopodobnie starostwo dzierżawił Jan Rudgierz, od którego w 1518 roku wykupił je Feliks Cieciszewski za 300 złp. W tym roku król zezwolił Wojciechowi Bystrzanowskiemu na wykupienie starostwa grabowieckiego od Feliksa Cieciszewskiego, ale transakcja nie doszła do skutku. W 1521 roku dobra starostwa obejmujące Grabowiec, Miączyn, Ornatowice, Hołuźno i Rudno zostały podzielone pomiędzy synów Stanisława Cieciszewskiego - Jana i Aleksego. Od nich właśnie w 1543 roku starostwo grabowieckie, za zgodą króla, miał nabyć Arnulf Uchański, ale transakcja nie doszła do skutku. Arnulf Uchański otrzymał wówczas od Cieciszewskich zamek grabowiecki. W roku następnym synowie Feliksa Cieciszewskiego - Piotr i Paweł po wpłaceniu sumy 426 florenów otrzymali prawo dożywotniej dzierżawy starostwa, w skład którego obok Grabowca wchodziły Miączyn i Ornatowice.
W 1558 roku król Zygmunt August pozwolił włączyć do Grabowca przedmieście Góra. Wówczas miasteczko zaczęło rozwijać się szybciej, na co zapewne miał wpływ okres względnego spokoju wolnego od najazdów nieprzyjaciela. W 1570 roku było tu 14 rzemieślników, natomiast w 1587 roku ich liczba wzrosła do 23. Wówczas miasto liczyło ok. 70 domów i w przybliżeniu 500 mieszkańców, głównie Polaków i Rusinów. W 1570 roku w Grabowcu mieszkał zaledwie jeden Żyd. Według rejestru poborowego z 1531 roku były tu 2 młyny wodne, w roku 1547 - trzy, a w latach 1570-1587 cztery. W 2 pol. XVI wieku w mieście istniały także dwie gorzelnie.
Piotr Cieciszewski był starostą jeszcze w 1578 roku. Ostatnim starostą z rodu Cieciszewskich był Jerzy, którego źródła notują jeszcze w 1606 roku. Następnymi starostami byli; Samuel Koniecpolski herbu Pobóg (1616-1622), Jakub Leszczkowski herbu Prawdzie (1622-1632, Stanisław Sarbiewski herbu Prawdzie (1632-1655), Marek Matczyński herbu Jastrzębiec (1663-1678), Aleksander Łaszcz (1683-1699), Kazimierz Głogowski (1699-1709), Franciszek Głogowski (1709-1718), Jan Tarło (1718-1722 i 1726-1728), Józef Łaszcz (1722-1726), Józef Gozdzki herbu Doliwa (1728-1731), Jerzy Potocki (1732-1747), Marian Potocki (1747-1757) i Ludwik Wilga herbu Bończa (1757-1796).
Z roku 1617 pochodzi pierwszy opis zamku grabowieckiego. Był to budynek jednokondygnacyjny, składający się prawdopodobnie z dwóch skrzydeł: zachodniego - mieszkalnego i południowego - gospodarczego z kancelarią. W skrzydle zachodnim wejście prowadziło przez sień poprzedzoną gankiem, z której wchodziło się do izby położonej po prawej stronie. Zapewne z lewej strony znajdowała się izba wielka, z której przez sień przechodziło się do następnej izby z komórką. Obok tej izby notowano basztę z komórką na górze. W skrzydle południowym była sionka prowadząca do izby ,.starej", przy której był następny przedsionek a nad nim komórka. Z sieni wejście prowadziło do izby, do której przylegała sień z wejściem na podwórko. Z sieni wejście wiodło do piekarni i kuchni, pod którymi znajdował się loch. Obok kuchni znajdowała się stajnia i sień prowadząca do kancelarii, do której wchodziło się także od podwórza. W rogu kancelarii była komórka z dylów, w której chowano księgi grodzkie i ziemskie. Obok znajdowała się drewniana rezydencja dla starosty, złożona z dwóch pokoi i trzeciej sali. Z drugiej strony stała kuchnia z „izdebką dla ludzi". Budynki gospodarcze: drewniana stodoła z wozownią znajdowały się poza zamkiem. Wzgórze zamkowe otoczono wysoldm parkanem. W 1 poł. XVII wieku zamek popadł w ruinę i dopiero w latach 1655-58 odbudował zamek starosta Stanisław Sarbiewski, a jako rekompensatę otrzymał na 60 lat wsie Witków, Modryń i Kopyłów oraz Miączyn. W XVIII wieku zamek ten stopniowo popadał w ruinę, dlatego król Stanisław August w 1765 roku nakazał jego odbudowę, lecz ostatecznie do niej nie doszło, a ruiny zamku zostały rozebrane w 1837 roku.

W 1 poł. XVII wieku na Grabowiec sp szereg klęsk elementarnych. W 1612 roku mia-; sto nawiedziła zaraza, która trwała niemal rok, W latach 1620-25 kilkakrotnie przez Grabowiec \ przechodziły wojska polskie, które przez rekwizycje i rozboje zniszczyły miasto. Dodatkowo w 1623 roku miał miejsce najazd tatarski. Natomiast w 2 ćwierci XVII wieku w mieście kilkakrotnie wybuchały pożary, które oprócz 38 budynków zniszczyły młyn i 13 domów szynkowych. Dalsze straty ponieśli mieszczanie grabowieccy podczas przemarszu wojsk w 1663 i 1685 roku. Ogrom zniszczeń obrazują dane statystyczne. W 1627 roku było tutaj 140 domów, natomiast w 1667 roku zanotowano ich zaledwie 40.
Po I rozbiorze Polski dobra Grabowiec przeszły na własność rządu austriackiego, od którego w latach 1799-1807 dzierżawił je Piotr Świdziński. W 1807 roku Grabowiec został sprzedany na licytacji za 78 701 zł reńskich Janowi Terleckiemu, który jeszcze w tym samym roku ofiarował je w posagu swemu zięciowi Feliksowi Radziejewskiemu, żonatemu z Bronisławą z Tereleckich. Ponieważ nabywca w określonym terminie nie uiścił wszystkich należności, dobra te w 1822 roku zostały mu odebrane i na ponownej licytacji nabył je Kazimierz Radziejowski. Po jego śmierci ok. 1832 roku Grabowiec otrzymał w spadku jego syn - Józef Radziejewski, który w 1840 roku sprzedał majątek Mikołajowi Nikodemowi Teleżyńskiemu.
Na początku XIX wieku Grabowiec ponownie uległ klęskom elementarnym. W 1810 roku wybuchła zaraza, która trwała około rok. W latach 1812-13 stacjonujące w miasteczku wojska rosyjskie ograbiły mieszkańców z dobytku i spowodowały duże straty. W roku następnym w Grabowcu wybuchły dwa pożary, podczas których spłonęło 99 domów chrześcijańskich, znaczna część domów żydowskich oraz kościół, obydwa szpitale i plebania.
W 1810 roku Grabowiec liczył 333 domy i 870 mieszkańców. W 1827 roku miasto będąc w powiecie hrubieszowskim, liczyło 253 domy i 1492 mieszkańców.

W 1846 roku dobra grabowieckie od Mikołaja Teleżyńskiego nabył Roman Tuszowski i gospodarował tu aż do roku 1898. W latach 1898-1909 właścicielem majątku był Adam Tuszowsld, po którym od 1909 roku dziedziczyły dzieci: Roman, Józefa i Zofia.
Według danycli z 1860 roku miasto posiadało 3907 mórg i 19 sążni powierzctini, w tym 2497 mórg i 214 prętów gruntów ornych, 100 mórg i 44 pręty ogrodów, 266 mórg i 106 prętów łąk, 622 morgi i 102 pręty lasów oraz 420 mórg i 51 prętów nieużytków. W 1869 roku Grabowiec, podobnie jak wiele pobliskich miasteczek, utracił prawa miejskie.
Grabowiec może poszczycić się jedną z najstarszych parafii łacińskich w dawnej diecezji chełmskiej, powstałej w 1394 roku. Na pierwszy kościół książę Ziemowit IV przeznaczył dotychczasową cerkiew, którą zabrał Rusinom. Kościół otrzymał podwójne wezwanie: Niepokalanej Marii Panny i Św. Mikołaja. Według wizytacji z 1613 roku był to budynek drewniany, dwudzielny, złożony z prezbiterium i przylegającej do niego zakrystii oraz nawy. Wejście do nawy prowadziło przez dwoje drzwi w zachodniej ścianie. W 1573 roku proboszczem grabowiec-kira był Jakub Ziemocki, natomiast w 1600 roku proboszczem był ks. Marcin Małdrzykowski, który uzyskał królewskie zezwolenie na sprowadzenie drzewa ze starostwa horodelskiego na budowę kościoła. W 1625 roku tutejszym proboszczem był ks. Stanisław Rodyszewski, a w 1656 roku ks. Jasiński.
W 1635 roku rozpoczęto budowę nowego, murowanego kościoła, jednak inwestycja przeciągnęła się do pocz. XVIII wieku. Zbudowano go z kamienia i cegły. Kościół został konsekrowany w 1715 roku przez biskupa Święcickiego.
Z roku 1715 pochodzi pierwsza wzmianka o szpitalu przykościelnym dla ubogich. W 1770 rozebrano zakrystię i dzwonnicę i wzniesiono nowe. W 1814 roku podczas pożaru miasta spłonął także kościół. Odbudowano go dopiero w latach 1852-55. Świątynia była murowana z cegły i otynkowana, założona na planie krzyża łacińskiego. W latach 1870, 1888 i 1891 przeprowadzano jej remonty, a w roku 1905 gruntowną naprawę. Wówczas dobudowano do nawy od strony północnej i południowej czworoboczne kaplice. W latach 1792-98 założono w Grabowcu cmentarz grzebalny dla katolików obu obrządków (rzymsko- i greckokatolickiego). W latach 1875-1926 korzystali z niego także prawosławni.

Pierwsza wzmianka o cerkwi pochodzi z roku 1394, kiedy Ziemowit IV zabrał ją na kościół. O istnieniu cerkwi wspominają źródła w 1507 roku, kiedy była w złym stanie. Przed 1547 rokiem wyremontowano ją lub wzniesiono nową. W roku 1623 cerkiew została zniszczona przez Tatarów, ale w dwa lata później król Zygmunt III ofiarował drzewo na budowę nowej świątyni. Był to budynek drewniany złożony z prezbiterium, nawy i babińca, nad którym wznosiła się kaplica. Cerkiew ta została rozebrana w 1804 roku, a nową, tym razem murowaną świątynię, zbudowano przed 1811 rokiem. W 1851 roku ze względu na zły stan zamknięto ją, a w roku 1868 rozebrano. Ze względu na brak funduszy w 1853 roku wybudowano prowizoryczną kaplicę, a dopiero w 1871 roku wybudowano nową cerkiew. Składała się ona z prezbiterium, do którego przylegała z jednej strony zakrystia a z drugiej skarbiec i nawy, nad którą wznosiła się kopuła. Cerkiew ta została rozebrana w 1954 roku, a materiał z niej uzyskany użyto do budowy internatu. Przed 1709 rokiem istniał w Grabowcu szpital przycerkiewny, który przed 1765 rokiem popadł w ruinę i nie został odbudowany. W 1804 roku wzniesiono nowy drewniany budynek szpitala. Składał się on z dwóch izb mieszkalnych ogrzewanych piecami z kominkami. Szpital ten spłonął w czasie pożaru miasta w 1814 roku. W 1821 roku otwarto w miasteczku szkołę elementarną. W latach 1852-61 Lstniała tutaj parafialna szkoła unicka powstała po zlikwidowaniu działającej tu wcześniej szkoły elementarnej.
Przed 1716 rokiem w Grabowcu istniała synagoga, a w XIX wieku także łaźnia, mykwa i dom modlitw, który w 1887 roku spłonął, ale w 1891 roku został odbudowany. W 1942 roku grabowiecką synagogę zniszczyli Niemcy. Około 1720 roku założono w Grabowcu cmentarz żydowski, który powiększono w roku 1772 i był czynny do końca XIX wieku. W 1891 roku założono następny cmentarz, który funkcjonował do 1942 roku.
20 lutego Niemcy wysiedlili mieszkańców wsi Grabowiec i Góra Grabowiec 21 maja 1942 roku Niemcy zastrzelili w Grabowcu 33 Żydów, natomiast wiosną 1943 roku zastrzelili dalszych 40 Żydów.
W 1951 roku rozpoczęło swoją działalność Liceum Ogólnokształcące w Grabowcu. Jeszcze w 1950 roku rozpoczęto budowę internatu z materiału pochodzącego z rozbiórki miejscowej cerkwi.

ŹRÓDŁO: Józef Niedźwiedź - Leksykon historyczny miejscowościdawnego województwa zamojskiego