BEREŚĆ

in SOŁECTWA
Wieś położona w środkowej części gminy Grabowiec, w obrębie Działów Grabowieckich. Po raz pierwszy miejscowość wzmiankowana była w roku 1394, kiedy weszła w skład parafii łacińskiej w Grabowcu. W 1446 roku książę Władysław I nadał Jakubowi z Brzeszcza (Bereścia) młyn wodny w Horodle. Od 1468 roku wieś' jako królewska była w zastawie u Wacława Nieborowskiego herbu Prawda, wówczas liczyła 3 i 1/2 łana użytków. W 1473 roku w dziale z braćmi Bereście otrzymuje Jan Nieborowski, choć ostatecznie trafia ono do Wacława. W 1503 roku Olechno Skoruta, podkomorzy chełmski otrzymał zezwolenie króla na wykupienie Bereścia z rąk Doroty, wdowy po Wacławie Nieborowskim. W 1554 roku wieś została nadana Stanisławowi Rudgierzowi, sędziemu ziemskiemu bełskiemu, jako rekompensata roszczeń do wsi Diakonów. Wkrótce jednak powróciła do rąk królewskich, gdyż w 1564 roku wchodziła w skład starostwa grabowieckieo. Lustracja z tego roku wykazywała 12 kmieci na półłankach, 5 zagrodników oraz folwark królewski, dwa stawy rybne i młyn. Ogólny dochód ze wsi wynosił 12 zł i 28 groszy. Według rejestru poborowego w 1578 roku Witwiński posiadał tu 3 łany ziemi uprawnej, 3 zagrodników z ziemią oraz 3 komorników. Na początku XVII w. wieś należała do Adama Witwińskiego (Więfławskiego) pisarza ziemskiego chełmskiego, być może jako zastaw.

Prawdopodobnie już w XVII wieku istniała tutaj parafia unicka, jednak dokładna data jej erekcji nie jest znana. Źródła podają, że w 1759 roku była tu cerkiew drewniana, pod patronatem szlacheckim i nosiła wezwanie Narodzenia NMP. W 1840 roku w skład parafii wchodziły Bereść oraz Zaborcę i liczyła wówczas 493 parafian. Według Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego w 1863 roku istniała tutaj cerkiew parafialna z filią w Zaborcach, która w latach 1875-1945 funkcjonowała jako prawosławna. W okresie międzywojennym parafia tutejsza liczyła 3235 parafian. Przed 1830 rokiem założono we wsi cmentarz unicki, po 1875 roku użytkowany przez prawosławnych do pocz. XX wieku. Wówczas prawosławni założyli następny cmentarz i ten był czynny do końca II wojny światowej. We wsi istnieje także cmentarz z I wojny światowej otoczony wałem ziemnym, z pochówkami żołnierzy z 1939 roku.

W roku 1715 dziedzicem wsi był Jan Rostkowski (W. Jaroszyński 1991, s. 53). Przed 1766 rokiem właścicielami byli Franciszek i Anna z Prusaków Bieniewscy, po śmierci których sporządzono ugodę spadkową. W 1784 roku wieś od Karola i Jana Koców nabył Franciszek Słotwiński. W 1814 roku połowa wsi należała do Franciszka Słotwińskiego, żonatego po raz pierwszy z Heleną Olszewską, a następnie z Marianną z Radeckich Mukańską, a druga połowa do Wincentego Olszewskiego. W 1845 roku istniały tu dwie karczmy, które uzyskały patent na dalsze prowadzenie wyszynku alkoholu. Jedna z nich w części Żulińskiego a druga w części Lityńskiego. W 1817 roku dobra Bereść A po Franciszku Słotwińskim objęła jego córka Pelagia Lityńska. Po jej śmierci w 1829 roku majątek odziedziczyły dzieci: Tomasz, Leon, Teodor i Helena, ale wkrótce po spłacie pozostałego rodzeństwa trafiły w ręce Tomasza Lityńskiego. Od niego w 1860 roku na publicznej licytacji nabył dobra za 214 666,20 zł Julian Swidziński (zm. w 1873 r.), a w dziesięć lat później za 80 tys. zip odkupił Feliks Swidziński. W 1899 roku Bereść A nabyła Kazimiera Izabella Pasierbska, która w 1908 roku sprzedała cerkwi 190 sążni ziemi (zapewne pou cmentarz grzebalny) za 1400 rubli.

Dobra Bereść B w 1807 roku należały do Franciszka Ciesielskiego, od którego w 1821 roku kupiła za 112 500 złp Ewa z Trębińskich Stamirowska, żona Antoniego Stamirowskiego. W dwa lata później odkupił je za 70 tys. złp Erazm Tuszowski, a w 1832 roku odziedziczył po ojcu Roman Tuszowski. W 1843 roku od Tuszowskiego Bereść B kupił za 87 500 zł Józef Zuliński. Zmarł on bezpotomnie, a jego majątek w 1846 roku odziedziczyły w spadku dzieci jego brata Wincentego: Franciszek, Antonina i Józefa Żulińscy oraz wdowa po bracie Katarzyna ze Świdzińskich Zulińska. Część Franciszka w 1847 roku kupił Hieronim Laskowiski, jednak w następnym roku odkupiły od niego Antonina Zulińska i jej siostra Józefa. Po Katarzynie Żulińskiej dziedziczył w 1849 roku Konstanty Wincenty Swidziński, od którego za 18 tys. zł nabył dobra Marek Swidziński, który w rok później otrzymał 3/5 dóbr Bereść B w spadku po Antoninie Żulińskiej. Po Marku w 1850 roku 5/8 dóbr odziedziczył jego syn Julian Swidziński, który dodatkowo w 1853 roku odkupił od Józefy Żulińskiej 3/8 dóbr i został jedynym właścicielem całości dóbr Bereść B (w 1860 nabył on także Bereść A).W 1874 roku niewielką część dóbr Bereście C za 8000 złp kupiła Maria z Malawskich Kamińska. W 1894 roku odkupił je Idko Lejb Berger, po którym w 1905 roku odziedziczyli spadkobiercy.

W 1827 roku wieś należała do gminy Mołodia-tycze i liczyła 88 domów oraz 481 mieszkańców, natomiast w roku 1921 było tutaj 80 domów i 577 mieszkańców, w tym 11 Żydów i 462 Ukraińców. W 1929 roku była czynna w Bereściu olejarnia.
21 marca 1944 roku polscy partyzanci z AK pod dowództwem Józefa Smiecha „Ciąga" napadli na Ukraińców w Bereściu. Ukraińcy ponieśli duże straty, a wieś została doszczętnie spalona. Polacy podczas akcji stracili 1 zabitego.

BERESTECZKO

Wieś położona w środkowej części gminy Grabowiec, w obrębie Działów Grabowieckich. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1394 roku, gdy książę mazowiecko-bełski Ziemowit IV utworzył łacińską parafię w Grabowcu. W roku 1531 razem z wsią Bereść (Brzeszcze) posiadała 2 łany użytków. W roku 1564 jako wieś królewska należąca do starostwa grabowieckiego i była w dzierżawie Rudgierów, liczyła 9 kmieci osiadłych na półłankach i dawała dochodu rocznego 7 zł 22 gr. Ponadto notowano tutaj dwa półłanki puste, które zasiewano dla dworu oraz 3 stawy. Według rejestru poborowego w 1578 roku Buchowski [zapewne jako dzierżawca] posiadał tu 3 łany ziemi uprawnej, 3 zagrodników z ziemią i 2 komorników.

W 1657 roku B. Rudomicz nocował ujm. pana Syrnego w Beresteczku. W 1678 roku istniał tutaj dwór drewniany na planie prostokąta z bocznym alkierzem, trójdzielny, póltraktowy, z sienią na osi, Po jednej stronie sieni znajdowała się izba z alkierzem, a po drugiej stronie piekarnia. Ponadto istniał tutaj drugi budynek dworskofolwarczny, na planie prostokąta, trójdzielny, póltraktowy, z sienią na osi i częściowo podpiwniczony. Po jednej stronie posiadał izbę, po drugiej piekarnię, a na strychu spichlerz. W 1678 roku wieś należała do Anny Wereszczyńskiej..
W 1697 roku notowany jest Kazimierz na Beresteczku Brzostowski, a w 1736 roku wieś należała do Swiętosławy z Poniatowskich Żelskiej.
W XIX wieku folwark nosił nazwę Obłyczyn i w 1929 roku należał do Feliksa Poznańskiego, który posiadał tutaj 115 ha gruntów.
Według spisu z 1921 roku w folwarku Obłyczyn były 2 budynki mieszkalne, w których mieszkało 29 osób, w tym 4 Ukraińców Obecnie wieś nie istnieje.

 

ŹRÓDŁO: Józef Niedźwiedź - Leksykon historyczny miejscowościdawnego województwa zamojskiego


GALERIA

rok 2018

  • 2018.05.04_1
  • Odsłon: 1421
  • 2018.05.04_2
  • Odsłon: 1402
  • 2018.05.04_3
  • Odsłon: 1432
  • 2018.05.04_4
  • Odsłon: 1392
  • 2018.05.04_5
  • Odsłon: 1389
  • 2018.05.04_6
  • Odsłon: 1374
  • 2018.05.04_7
  • Odsłon: 1415
  • 2018.05.04_8
  • Odsłon: 1418
  • 2018.05.04_9
  • Odsłon: 1366
  • 2018.05.04_10
  • Odsłon: 1352
  • 2018.05.04_11
  • Odsłon: 1354


rok 2009

  • Bereść [2009.06.29]_1
  • Odsłon: 1661
  • Bereść [2009.06.29]_2
  • Odsłon: 1646
  • Bereść [2009.06.29]_3
  • Odsłon: 1601
  • Bereść [2009.06.29]_4
  • Odsłon: 1876
  • Bereść [2009.06.29]_5
  • Odsłon: 1664
  • Bereść [2009.06.29]_6
  • Odsłon: 1645
  • fot. D. Kordyś_1
  • Odsłon: 1651
  • fot. D. Kordyś_2
  • Odsłon: 1651
  • fot. D. Kordyś_3
  • Odsłon: 1589
  • fot. D. Kordyś_4
  • Odsłon: 1534
  • fot. D. Kordyś_5
  • Odsłon: 1734
  • fot. D. Kordyś_6
  • Odsłon: 2946
  • fot. D. Kordyś_7
  • Odsłon: 1601
  • fot. D. Kordyś_8
  • Odsłon: 1834

 

logo zapomnianadolina

Wykorzystujemy pliki cookies, aby nasz serwis lepiej spełniał Państwa oczekiwania. Można zablokować zapisywanie cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Link do szczegółowych informacji w polityce cookies znajduje się na dole strony! To find out more about the cookies we use and how to delete them, see our privacy policy.

  I accept cookies from this site.
EU Cookie Directive Module Information