Sobota, 20 kwietnia 2013 roku, pozostanie w pamięci Dzieci Zamojszczyzny z naszej gminy, jako dzień powrotu do wydarzeń sprzed 70 laty. Wraz z młodzieżą szkolną, przedstawicielami władz gminy, nauczycielami i innymi osobami uczestniczyły w uroczystościach odsłonięcia i poświęcenia tablicy upamiętniającej 70 rocznicę swojego przyjazdu do Mrozów. Tam, w Mrozach, Kałuszynie, Cegłowie i innych okolicznych miejscowościach znalazły pomocne dłonie i gorące serca mieszkańców, którzy przyjęli ich do swoich domów, do swoich rodzin. Tym sposobem wiele z nich przeżyło wojnę i powróciło do swoich rodzin. Po 70 latach Dzieci Zamojszczyzny przyjechały do Mrozów, aby podziękować za okazane serce, za uratowanie życia.
Uroczystości rozpoczęły się Mszą świętą sprawowaną przez biskupa Diecezji Warszawsko-Praskiej Marka Stolarczyka, któremu asystował ks. Zygmunt Żółkiewski – dziekan grabowiecki. W czasie Mszy modlono się za Dzieci Zamojszczyzny, za te które przeżyły i te które zginęły. Za mieszkańców, którzy pośpieszyli im z pomocą. Po zakończonej Mszy świętej, na czele z licznymi sztandarami, w tym cztery z Grabowca, udano się na dworzec kolejowy, gdzie odsłonięto tablicę upamiętniającą wydarzenia z 28 lutego 1943 roku. Tablica ufundowana przez środowisko Dzieci Zamojszczyzny z Gminy Grabowiec jest jednocześnie podziękowaniem dla tych wszystkich, którzy ratowali Dzieci Zamojszczyzny. Poświęcił ją ks. biskup, a samorządowcy z gmin Cegłów, Grabowiec, Kałuszyn i Mrozy pod tablicą złożyli wieńce. Uczestnicy uroczystości przemaszerowali drogą, którą były przewożone dzieci do miejsca w którym otrzymali pierwszą pomoc i skąd zostały zabrane przez przyszłych opiekunów. W szkole podstawowej w Mrozach odbyła się dalsza część uroczystości. Pani dr Beata Kozaczyńska wygłosiła referat na temat losów wysiedlonych z Zamojszczyzny dzieci, a pani Ewa Grabarczyk – w jaki sposób mieszkańcy Mrozów organizowali pomoc dla Dzieci Zamojszczyzny. Swoimi wspomnieniami z czasów wysiedlenia, pobytu w obozie przejściowym, przyjazdu do Mrozów i pobytu w rodzinach podzielili się: Marian Nowogrodzki, Henryk Kozar, Anna Surma, Weronika Surma i Maria Popek – Dzieci Zamojszczyzny, a pani Jadwiga Mizikowska-Barbulant wspominała to, gdy jako 14-letnia dziewczynka pomagała w przyjmowaniu dzieci z transportu. Wiceminister Obrony Narodowej pan Czesław Mroczek, samorządowcy powiatu mińskiego oraz gmin: Cegłów, Kałuszyn i Mrozy w swoich wystąpieniach mówili o uroczystości jako o żywej lekcji historii. Podkreślali, że dobro i miłość zawsze zwycięża zło. Wójt Gminy Grabowiec pan Tadeusz Goździejewski, przywołując motto umieszczone na tablicy pamiątkowej, podziękował w imieniu Dzieci Zamojszczyzny i całej społeczności Gminy Grabowiec za okazane serce i ocalenie dzieci. W drodze powrotnej, uczestnicy złożyli na cmentarzu parafialnym w Kałuszynie wieniec, zapalili znicze i odmówili modlitwę przy zbiorowej mogile dzieci i dorosłych z Gminy Grabowiec, którzy zmarli tam w czasie drugiej wojny światowej. W kościele w Kałuszynie wspomniano, że niektóre z Dzieci Zamojszczyzny przyjmowały tu sakrament Pierwszej Komunii.
Tadeusz Goździejewski
