1. Położenie:
Gmina Grabowiec położona jest w północno-wschodniej części powiatu zamojskiego w centralnej części działów grabowieckich stanowiących wschodnią część Wyżyny Lubelskiej.
Sąsiaduje z gminami: (od wschodu) z gminą Trzeszczany, (od północnego wschodu) z gminą Uchanie, (od północy) z gminą Wojsławice, (od zachodu) z gminą Skierbieszów i (od południa) z gminą Miączyn.
2. Rzeźba terenu:
Najwyższy szczyt wznosi się na wysokość 308,0 m npm., natomiast najniższy ma 200,2 m npm. Różnica wysokości wynosi więc 107,8 m. Dna dolin Wolicy i Kalinówki są 70 – 80 m poniżej powierzchni wierzchowinowych, co świadczy o głębokim wcięciu się rzek. Występowanie lessu i duże de niwelacje terenu przyczyniły się do rozwoju erozji wąwozowej. W najwyższym natężeniu występuje ona w strefie wododziałowej Wolicy i Wojsławic oraz na wschodnim stoku górnego odcinka doliny rzeki Wolicy.
3. Klimat, wody powierzchniowe i walory przyrodnicze:
Obszar gminy leży w obrębie regionu klimatycznego chełmsko – hrubieszowskiego. Klimat charakteryzuje się przewagą wpływów kontynentalnych. Średnia temperatura roku wynosi 7,3 0 C z najchłodniejszym styczniem (śr, temp. -4,2 stop.C) i najcieplejszym lipcem (śred. temp. 17 stop. C) i charakterystyczna amplituda roczna większa od 22 stop.C. Zimy są długie, trwają średnio ponad 90 dni i chłodne, najniższa temperatura w roku wynosi -29 stop.C. Pierwsze przymrozki występują pomiędzy 30 IX i 5 X, a ostatnie odpowiednio 20. IV i 30 IV. Długość okresu bezprzymrozkowego wynosi 150-160 dni. Średnio pokrywa śnieżna występuje w ciągu 80-90 dni, co stanowi dogodne warunki do uprawiania sportów zimowych.
Wiatry przeważają z sektora zachodniego (30-35 %). Ciszę i słabe wiatry (do około 2 m/s) stanowią średnio w roku 50 %, silne (> 10m/s) 10-20 %. natomiast bardzo silne (>15 m/s) występują średnio w ciągu 2 dni w roku.
Średnia suma opadów wynosi 600 mm, z czego 225 mm przypada na półrocze letnie i 375 mm na zimowe. Najmniejsze w czerwcu ponad 90 mm.
Bardzo niebezpiecznym zjawiskiem jest częsty opad gradu. Gmina znajduje się w III strefie zagrożenia gradowego w obrębie lubelskiego pasa gradowego (16-20 % ryzyka plonów). Burze gradowe najczęściej pojawiają się w lipcu i sierpniu.
Na Działach Grabowieckich notowana jest jedna z największych liczby dni upalnych i pogodnych. Bardzo wysokie sumy rocznego usłonecznienia ok. 1600 godzin, co stanowi bardzo dobre warunki do wykorzystania energii słonecznej.
Duże walory przyrodnicze i krajobrazowe pozwoliły na włączenie części doliny rzeki Wolicy do Skierbieszowskiego Parku Narodowego. Rzeka bierze swój początek u podnóża tzw. „Wałów” pomiędzy wioskami Skibice i Gliniska i na terenie tut. gminy nosi nazwę „Kalinówka” Dopiero w miejscowości Szczelatyn zmienia swą nazwę na „Wolica”. Posiada 5 dopływów ze źródeł w Szystowicach, Górze Grabowiec, Dańczypolu, Rogowie, Majdanie Tuczępskim, Czechówce i Hołużnym.
Rzeka „Kalinówka” w swym górnym biegu zasila stawy rybne o łącznej powierzchni 60,91 ha., zlokalizowane w Siedlisku (22,34 ha), w Rogowie (20 ha) i Tuczępach (11,10 ha), woda w nich jest stosunkowo mało zanieczyszczona.
W Rogowie utworzono rezerwat dla ochrony unikalnej roślinności (płat roślinności stepowej) a w Grabowczyku i Górze Grabowieckiej rezerwat susła perełkowanego.
4. Powierzchnia i ludność:
Gmina Grabowiec jest jedną z mniejszych w powiecie, liczy około 5000 mieszkańców zaś powierzchnia gminy wynosi 128,9 km kw. Na 1 km kwadratowy przypada około 38 osób, gdy w powiecie średnio 64.
5. Kultura
Usługi kultury w gminie reprezentowane są przez Gminny Ośrodek Kultury i Bibliotekę Gminną w Grabowcu, świetlice wiejskie (w remizach strażackich) i obiekty sakralne.
GOK posiada powierzchnię użytkową 300 m kw., w tym sala widowiskowa – wielofunkcyjna o pow. użytkowej 80 m kw., 60 miejsc. Zatrudnienie – 4 osoby.
Biblioteka Gminna – pow. użytkowa 100 m kw., zatrudnienie 1,5 etatu. Ilość woluminów – 22033.
Obiekty sakralne administrowane są przez Parafie Rzymsko-Katolickie, w Grabowcu i Tuczępach oraz kaplice dojazdowe w Skomorochach Dużych i Ornatowicach, administrowane przez Parafię w Grabowcu. Parafie administrują również cmentarze wyznaniowe w Grabowcu i Tuczępach. Parafie należą do Dekanatu Grabowiec.
6. Komunikacja
Gminę Grabowiec przecinają dwa główne szlaki komunikacyjne: droga nr 48200 od Skierbieszowa przez Grabowiec do Hrubieszowa oraz droga nr 48301 i nr 48307 od Wojsławic przez Grabowiec do Miączyna. Ponadto droga nr 48310 łączy Grabowiec z Uchaniami a jej odgałęzienie nr 48319 łączy Grabowiec z gminą Trzeszczany Wszystkie wymienione odcinki wchodzą w skład dróg powiatowych, których łączna długość na terenie gminy Grabowiec wynosi 69,6 km w tym twardych 58,3 km Łączna długość dróg gminnych wynosi 43,1 km w tym o nawierzchni utwardzonej 4,6 km (tj. 9,3%). Pozostałe drogi dojazdowe i tzw. drogi transportu wiejskiego mają długość 619 km w tym o nawierzchni ulepszonej żużlem 24 km (tj. 3,6%).
7. Zabytki
Na terenie gminy występują zabytki. Są to dawne budynki podworskie wraz z okalającymi resztkami zadrzewienia w byłych parkach, kościół parafialny w Grabowcu oraz cmentarze grzebalne. Zabytki ruchome występują tylko w kościele parafialnym w Grabowcu.
Istotne znaczenie w krajobrazie gminy mają pozostałości parków podworskich:
– w Grabowczyku – z przeł. XVIII/XIXw. (w rej. zab. nr A-188),
– w Skomorochach Dużych z 1 poł. XIX w. (nr A-122/443),
– w Hołużnem – z poł. XIX w. (A-449/88),
– w Szystowicach – z 1872 r. (A-238/83),
– w Dańczypolu – (A-460),
– w Dańczypolu – (A-460),